18-04-2012

Zgodnie z oczekiwaniami, od dzisiejszego ranka w gnieździe bocianów czarnych są trzy jajka !

Bociany rozpoczęły klasyczne dla boćków czarnych wysiadywanie - rzadkie zmiany w wysiadywaniu, w gnieździe przebywa zwykle jeden z bocianów, drugi jest w pobliżu np. siedzi na bocznej gałęzi, nie często zdarza się widzieć je teraz razem na gnieździe a jeśli już, to bardzo krótko, kopulacje są sporadyczne, dzisiaj obserwowałam tylko jedną kopulację.
Dzisiaj rano bociany przynosiły sporo miękkiego budulca, mchu, trawy, materiał znosiła zarówno samiczka jak i samiec.
Filmik - prezentacja trzeciego jaja :  http://www.youtube.com/watch?v=9eF7HHtBz-I

     

22-04-2012


Proces składania jaj para bociania prawdopodobnie już zakończyła. Gdyby w planie było piąte jajo, to Tiina zniosłaby je wczoraj późnym wieczorem, natomiast dzisiaj wcześnie rano było w gnieździe nadal cztery jajka. Zaczyna się, więc trwający ponad miesiąc etap inkubowania jaj. Wysiadywać będą obydwa bociany na zmianę, jajka będą troskliwie pielęgnowane, wietrzone, obracane i oczywiście pilnie strzeżone.

Dzisiaj od rana do gniazda znoszony był świeży mech, gniazdo jest doskonale wymoszczone miękkim materiałem dla bezpieczeństwa jaj i komfortu żmudnego okresu wysiadywania przez bocianią parę. Bociany zachowują się już nieco ciszej, ekscytacja i podniecenie na widok zbliżającego się partnera/partnerki, (szczególnie samca na widok samicy) została ograniczona i wyciszona o kilka ”tonów”
Czas, w jakim para bocianów czarnych dokonuje zmiany w wysiadywaniu jaj, zaczyna się wydłużać.

   

   

mimi napisał:

22.04.2012
godz 14:14 czasu estońskiego

w gnieździe są chyba tylko [b]3 jaja

Na pewno są cztery W gnieździe jest dużo mchu przyniesionego dzisiaj rano, boćki uformowały dość głęboki dołek, kiedy bocian wstaje, jajka przykrywa otaczający mech, obserwowałam nawet takie chwile, że widać było tylko dwa jajka.
Poniżej dwie fotki, na których widać cztery jajka, z odsłon o godzinie 14:45 i 16:55 cz. Eest. W gnieździe był przez cały czas spokój.

 

29-04-2012

Bociany czarne wciąż wysiadują cztery jaja. Wysiadywanie trwa bez zakłóceń. Po kilku deszczowych dniach na początku tygodnia, teraz pogoda jest wyśmienita, jest sucho i słonecznie. Wyściółka gniazda jest wciąż uzupełniana, mech i patyki znoszą do gniazda zarówno samiec jak i samica. Para bocianów najbardziej aktywna jest wcześnie rano, wtedy to właśnie dostawy nowej wyściółki do gniazda są najczęstsze, czasem bocian odbywa kilka takich kursów z nowym materiałem do gniazda, jest to czas, kiedy bociany przebywają w gnieździe razem, potem opiekę nad jajami przejmuje jeden bocian, drugi leci żerować. Zmiany w wysiadywaniu odbywają się co kilka godzin. Po zakończonych godach nie często zdarza się obserwować je razem w gnieździe, wspólna obecność w gnieździe ogranicza się do zmiany w wysiadywaniu, przyniesieniu i rozłożeniu świeżego budulca.
Podobnie jak bociany białe, bociany czarne często wentylują gniazdo dziobiąc dno dołka, obracają jajka, przetrząsają wyściółkę. W pogodne dni czynności te wydłużają się od 2 do 3 minut, jaja są wtedy bezpieczne, nie grozi im wyziębienie i mogą być odkryte dłużej.

Filmik: wietrzenie jaj, dostawa mchu: http://www.youtube.com/watch?v=OO2h3NU5SIo

     

06-05-2012

W gnieździe bocianów czarnych nic szczególnego nie dzieje się, monotonne wysiadywanie, rzadkie zmiany partnerów w wysiadywaniu, para bocianów mało czasu spędza razem w gnieździe, nieznaczny ruch w gnieździe można obserwować rano w przedziale czasowym  5:30 – 7:00 rano, wtedy to właśnie bociany znoszą do gniazda świeży mech, gałązki. Ale tak ma być, to jest właśnie komfort dla bocianów czarnych w okresie inkubacji jaj. Bociany czarne w okresie lęgowym potrzebują bezwzględnego spokoju, nawet nieznaczne zakłócenia inkubacji mogą spowodować opuszczenie gniazda i porzucenie jaj, a więc niech ta „nuda” dalej trwa   - dla dobra lęgu.

Bociany czarne wysiadują jaja przez średnio ok. 34-37 dni (niektóre źródła np.. Wikipedia, podają, że wysiadywanie może trwać nawet do 45 dni) od złożenia pierwszego jaja a więc bociany z gniazda estońskiego są już na końcowym  etapie  wysiadywania. Pierwsze jajo zostało złożone 13 kwietnia późnym wieczorem, dzisiaj upływa 23 dzień wysiadywania, zatem klucia można spodziewać się ok. 16-18 maja

     

16-05-2012

Wysiadywanie czterech jaj trwa nadal. Jaja są w całości, nie widać oznak klucia. Para bocianów czarnych na bieżąco wciąż rozbudowuje gniazdo, znoszone są: mech, trawa, patyki, gałązki. Jaja są starannie pielęgnowane, wietrzone, obracane, nawet w czasie deszczu, jak to miało miejsce dzisiaj po południu.
Filmik z dzisiejszego porannego pobytu obu bocianów w gnieździe: http://www.youtube.com/watch?v=LDhPaoNcWL4

     

20-05-2012

Dzisiaj, w 37 dniu od daty złożenia pierwszego jaja, wykluło się pierwsze pisklę!
Wyklucie nastąpiło prawdopodobnie przed godziną szóstą rano (cz. Eest.), pierwszą odsłonę pisklęcia poza skorupą jaja (jeszcze mokrego) kamera zapisująca zdjęcia pontu co minutę, zarejestrowała o godzinie 06:07 cz. Eest.

O godzinie 06:46 (cz. Eest.)  z- czas rozpoczęcia obserwacji - pisklę było już poza skorupą jaja, część skorupy była jeszcze w gnieździe, tak więc musiało opuścić skorupę jaja bardzo wcześnie rano - filmik 1 z godziny 07:17 cz. Eest.

Godzina 08:43 (cz. Eest.) kluje się drugie pisklę!  - filmik 2 z godziny 08:45 cz. Eest. fot. 4,5
O godzinie 08:58 jest już poza skorupą jaja - fot.5. Pierwsze pisklę jest już osuszone, słychać wyraźnie (można to porównać w filmiku 2), że zmienia się jego głos, z "kaw, kaw" na charakterystyczny i właściwy dla piskląt bociana czarnego

Godzina 09:27 (cz. Eest.) kluje się trzecie pisklę! - fot.6, - widać pęknięte jajo, tuż przy prawej nodze Tiiny oraz filmik 3 i 4 - o 08:39 główka trzeciego  pisklęcia jest już poza skorupą jaja, pisklę wydostaje się ze skorupy jaja, odpoczywa kilka sekund, układając główkę płasko na podłożu dołka gniazdowego i znów "walczy" ze skorupą wytaczając pozostałą część tułowia z połówki skorupy. 
Godzina 10:26 (cz. Eest) trzecie pisklę kuper ma jeszcze "uwięziony" w skorupce jaja.   

Wszystko dzieje się bardzo szybko, trudno nadążyć z rejestrowaniem szczegółów, odsłony jaj są bardzo krótkie, bocian odkrywa jaja i sprawdza postępy klucia w krótkich odstępach czasu a sama odsłona trwa kilka, kilkanaście sekund, widać napięcie i zdenerwowanie bociana-rodzica, skorupy jaj po wyklutych pisklakach są jeszcze w gnieździe.
10:17 (cz. Eest.) na razie jest cisza, nie słychać piskląt, odpoczywają po trudach klucia, odpoczywa także Tiina, siedzi spokojnie wygrzewając pisklęta, skrzydła ma nieco rozchylone i wsparte na gnieździe.


       

   


Filmik 1 http://www.youtube.com/watch?v=396HvVjq274

Filmik 2 http://www.youtube.com/watch?v=JDKVet4zQh0

Filmik 3 http://www.youtube.com/watch?v=ncULdDXbWjE

Filmik 4 http://www.youtube.com/watch?v=slEBZmNtYEc

21- 05-2012

Pisklęta są już wygrzane, osuszone, w drugiej dobie życia są ruchliwe i "gadatliwe"
Szczebioczą, domagając się karmienia albo wietrzenia. Pogoda jest słoneczna, sucha, więc mimo, że są to jeszcze bardzo małe pisklęta, bociani rodzice w godzinach południowych często je odkrywali i wietrzyli po kilka minut. Częściej dotlenia pisklęta Tiina, nawet  w godzinach wieczornych. W gnieździe w dalszym ciągu jest jedno niewyklute jajo. Widać wiele pęknięć, rys, ale czy są to naklucia trudno powiedzieć, Teraz, kiedy do gniazda przynoszony jest pokarm, jajo może być zabrudzone resztkami pokarmu i oblepione trawą.
Zmiany w opiece nad pisklętami są tak samo rzadkie jak przy wysiadywaniu jaj. Jeden z bocianów czarnych stale przebywa w gnieździe i pilnuje piskląt, drugi żeruje. Między odlotem i powrotem bociana -partnera do gniazda upływa czasem kilka godzin (4-6 godzin), w tym czasie pisklęta są karmione bardzo często, ale tym samym pokarmem, który bociani rodzic przyniósł z żerowiska. Po skończonym karmieniu bocian zbiera pokarm i przechowuje go w wolu, po 30 minutach - godziny, znów wypluwa z wola ten sam pokarm i podaje go pisklętom i tak aż do momentu, kiedy przyleci do gniazda zmiennik z nową dostawą pożywienia.

Najlepszym przykładem może być dzisiejsze karmienie przez Tiita  (filmik)- bocian przyleciał do gniazda o godzinie 13:27, Tiina odleciała, samiec wypluł  dwa duże węgorze! Pisklęta dziobały tę zdobycz przez kilka minut (ok. 3-4 minuty), po czym Tiit połknął ryby, ale przy kolejnych karmieniach zawsze wypluwał je ponownie, były nieco wytarmoszone, pokawałkowane, ale za każdym razem łatwiejsze do pobrania przez tak małe pisklęta. Tiina przyleciała do gniazda o 17:33 i podała pisklętom nową partię pokarmu, którą podobnie jak Tiit podawała młodym później kilka razy.

   

   

Filmik: Tiit karmi pisklęta węgorzami:  http://www.youtube.com/watch?v=OnxTTcXMG9M

27-05-2012

Pisklęta bocianów czarnych kończą pierwszy tydzień życia .

Jeszcze często domagają się ogrzewania pod skrzydłami bocianich rodziców, ale podczas ciepłych dni korzystają z leżakowania i ciepła słońca. Karmione są kilka razy dziennie, dorosłe bociany przynoszą do gniazda pokarm na przemian. Tiit w dalszym ciągu ma „monopol” na węgorze (Tiina przynosi raczej drobniejszy pokarm). Młode bocianki sprawnie pobierają wyłożony pokarm, połykają coraz większe kąski, choć nie zawsze kończy się to pełnym sukcesem (filmik 2) a ich małe dziobki coraz mocniej szarpią dużą rybę, można obserwować już, jak rywalizują o pokarm. Zaczyna się zmieniać ich wygląd, dzioby przybierają barwę żółto-cytrynową, łapki są jeszcze jasnokremowe, pisklęta unoszą tułów do góry wspierając się na kości goleniowej, wyciągają szyję i wydają głos przypominający chrapliwy klekocik, który zamienia się zaraz w szczebiot charakterystyczny dla piskląt bociana czarnego (bociany czarne nie klekocą, głos wydają tylko pisklęta lub jako dorosłe osobniki podczas godów).  Bociani rodzice dbają o higienę  upierzenia  piskląt, podczas każdego odkrycia piskląt dokładnie i szczegółowo czyszczą dziobem ich puszek, czasem mimo protestów, wentylują  gniazdo. Kiedy pisklęta mają już dość  tych zabiegów pielęgnacyjnych, zaczynają żałośnie zawodzić „kaw, kaw..” i  jest to znak dla bociana-rodzica, że pora zakończyć i „zebrać” maluchy pod skrzydła

Czwarte jajo pozostaje nadal w gnieździe, jest ignorowane przez dorosłe bociany jak również przez pisklęta, przedwczoraj, przy siadaniu na pisklętach, jajo wysunęło się spod skrzydła i leżało na boku gniazda aż do następnego  wietrzenia piskląt, dopiero podczas zmiany boćków, zostało z powrotem przesunięte do dołka gniazdowego. Prawdopodobnie jajo pozostanie w gnieździe  aż do obrączkowania młodych, być może zostanie zabrane z gniazda, celem zbadania ewentualnych przyczyn niewyklucia (takie badania robi się w laboratorium w Rydze, na Łotwie)

Filmiki z gniazda:                                                                                                                                                         

Połykanie dużego kęsa   http://www.youtube.com/watch?v=sVXKvdaWxWQ

Postępy w rozwoju piskląt, opiekę nad pisklętami sprawuje i karmi Tiit, piskle próbuje połknąć węgorza (w 3min.55 sek. filmu)   http://www.youtube.com/watch?v=2TNCxYV7Mho

Pisklęta karmi Tiina  http://www.youtube.com/watch?v=2kxg79aqLtY
 

   

   

03-06-2012


Pisklęta kończą drugi tydzień życia.

Przez ostatnie dwa dni pogoda była wietrzna i deszczowa. Przez pierwszy dzień intensywnego deszczu bociani rodzice troskliwie ochraniali pisklęta, szczelnie okrywając i ogrzewając je, choć nie było to łatwe, pisklęta są  już duże i ledwie mieszczą się pod skrzydłami (film 1).  Kiedy tylko deszcz ustał, zaczęło się częstsze niż zwykle wietrzenie młodych (powodem mogło być również suszenie piór przez dorosłe bociany), pisklaki pozostawały bez ogrzewania coraz dłużej w ciągu dnia, mimo ciągle jeszcze silnego wiatru i braku słońca.  Dzisiaj pogoda była słoneczna, ale „ćwiczenia” w pozostawianiu piskląt bez ogrzewania trwały. Oczywiście cały ten proces  trwał przy stanowczym „proteście” ze strony młodych, pisklęta skrzeczały i piszczały, tuliły się w stożek, domagając się przykrycia, głośne protesty trwały przez prawie całe dwa dni, ale bociani rodzice konsekwentnie realizowali plan, ograniczali ogrzewanie piskląt do minimum, wtedy w gnieździe była cisza jak makiem zasiał. Pod  koniec dzisiejszego dnia pisklęta spotkała jeszcze jedna niespodzianka – zostały w gnieździe same!  Po nakarmieniu młodych  o godzinie 19:02, Tiina stała kilka minut w gnieździe nad piszczącymi pisklętami, w końcu odfrunęła na boczny konar, tam zaczęła czyścić pióra, ale o godzinie 19:18 zostawiła pisklęta same w gnieździe,  pisklęta uciszyły się, były zdezorientowane, Tiina wróciła po ok. 3 minutach.
W ubiegłym  sezonie pisklęta zostały same w gnieździe po raz pierwszy w  11 dniu życia.

Wydaje mi się, że pisklęta nie tylko domagają się ogrzewania bocianich rodziców, ale również rośnie zapotrzebowanie na pożywienie wraz ich rozwojem, stąd niepokój i głośne zachowanie.  Przynoszony pokarm dla piskląt znika błyskawicznie, zwłaszcza ten  drobny ( a taki w ciągu ostatnich dwóch dni dostarczali zarówno Tiina jak i Tiit), przerwy miedzy jednym a drugim karmieniem wydłużają się, ponieważ  dorosłe bociany nie mają już nic do zebrania po karmieniu a potem ponownego opróżnienia wola. Trzy dzisiejsze obserwowane karmienia  odbyły się kolejno o godzinie: 09:10 (Tiina), 15:17 (Tiit), 19:18 (Tiina). Pisklęta bardzo łapczywie pobierały pokarm i chyba nie najadły się, bo wciąż jeszcze bardzo głośno piszczały (przez ostatnie dwa dni deszczowe pokarmu było nieco mniej).

Dzisiejszego dnia obserwowałam również bardzo dziwne wydarzenie w gnieździe, gdy Tiina wróciła do gniazda po zostawieniu piskląt samych.  Samica przyniosła kępę trawy w dziobie i wodę. Wylewała wodę z dzioba do dołka gniazdowego (nigdy dotąd, podczas obserwacji kilku sezonów lęgowych, nie widziałam aby bocian czarny przynosił pisklętom wodę, nawet w upalne dni, wodę pisklęta raczej dostawały wraz z pożywieniem). Nie było upału, dzień był raczej pochmurny, z tylko lekkimi przejaśnieniami,  poza tym to był wieczór, więc nie mogło to być chłodzenie piskląt, które i tak ciągle domagały się przykrycia skrzydłami, pisklęta wody nie piły (film 2).
Być może te ostatnie wydarzenia w gnieździe, to przygotowania bocianich rodziców do pozostawienia piskląt samych w gnieździe i rozpoczęcie żywienia piskląt większymi racjami pokarmu ?

Film 1:  http://www.youtube.com/watch?v=YA_XAHdRo5Q

Film 2: http://www.youtube.com/watch?v=XnH1DfA4O6o

Na koniec dnia o godzinie 22:50  w gnieździe było cicho, pisklęta spały pod skrzydłami Tiiny.